Markanın Kullanılmaması
Markanın Kullanılmaması İptal Nedeni midir?
Marka tescil tarihinden itibaren tescil edildiği tüm sınıflarda kullanılmalıdır. 556 sy.KHK 14/1 e göre “ Tescil edildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde haklı bir neden olmadan markanın kullanılmaması veya bu kullanıma 5 yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde marka iptal edilir.”
Bu madde bir marka iptal sebebidir. Yani tescil anında mevcut olmayıp, tescilden sonra ortaya çıkan bir sebep ile marka hakkının mahkeme kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Bu maddedeki amaç, marka kullanılmamasına rağmen, elinde tutarak tekel oluşturma tehlikesinin bertaraf edilmesidir.
Kullanmama nedeni ile açılacak bir davada , davalı markasını kesintisiz ve ciddi olarak kullandığını ispatla zorunludur.
Diğer hükümsüzlük dava sebeplerinden farklı olarak ispat yükü davacıda değil davalıdadır. Yine bu davada , davacı bu davayı açmakta hukuki yararı olduğunu ispatla zorunludur. Yoksa dava açmakta hukuki yararı olmadan, sadece karşı tarafı ızrar etme kastı ile davranılması halinde marka hakkı sahibinin baskı altına alınması sonucunu doğurur. Kullanmama nedeni ile açılacak hükümsüzlük davalarında tescilden itibaren 5 yıllık süre veya kullanıma 5 yıl ara verilmesi dava şartıdır. Önceleri bu 5 yıllık süre , aleyhine dava açılan marka sahibinin başvuru tarihinden başlamakta idi. Bilindiği gibi marka başvuru ile markanın tescil belgesine bağlanması en az 1 – 2 yıllık bir süre almakta, bu süre itirazlar, YİDK hükümsüzlük davası derken, 5 yılı aşkın süreyi bulmaktadır.
Basiretli bir tüccar tescil belgesi adına düzenlendiğinden itibaren kullanmaya başladığında, bazen bu 5 yıllık kullanmama süresini dahi aşmaktadır. Bu nedenle, kullanmama nedeni ile açılacak davalarda 5 yıllık sürenin başlangıcı, tescil belgesinin düzenlendiği tarihinden başlayacağı mahkemeler tarafından karar altına alınmış, Yargıtay içtihatları ile de benimsenmiştir. Yasadaki bu boşlukta içtihatlarla doldurulmuştur.
Marka sahibi markasını kullandığını, her türlü belge ile kanıtlayabilir. Fatura, ambalaj, fiyat listesi, televizyon ve gazete reklamları, her türlü tanıtım evrakı ve fotoğraflar ile kullanım ispatlanabilir. Ancak bu kullanımın ciddi ve kesintisiz olması şarttır. Yoksa , sadece kullanımı ispat etmek adına kısıtlı ve az sayıdaki kullanım ciddi kullanımdan sayılmaz. Yine davalı dava açmadan kısa bir süre önce kullanıma başlamış ise, bu kullanım mahkemece ciddi kullanımdan sayılmamaktadır. Bu süre yargı içtihatları ile dava açılmanda önceki 3 aylık kullanım olarak uygulanmaktadır.
556 KHK’ nın 14/2 fıkrasında hangi hallerde markanın kullanılmış olduğunun kabul edileceği belirlenmiştir:
a. Tescilli markanın asıl unsurlarını değiştirmeden, markanın farklı unsurlarda kullanımı
b. Markanın , yalnız ihracat amacıyla mal veya ambalajlarda kullanımı
c. Markanın, marka sahibinin izni ile lisans alınarak kullanılması
d. Markayı taşıyan malın ithali.
Marka sahibinin tescilli markasını, bu tanımlanan şekillerden en az biri olarak kullanması gerekir. Marka pek çok sınıfta tescil edilmiş, bazı sınıflarda kullanılmış, diğer sınıflarda kullanılmamış ise kullanılmayan sınıflarda hükümsüz kılınır ki, bu durum kısmi hükümsüzlük olarak tanımlanmaktadır.
